İslam coğrafyasından bir ülkeye, Sudan’a gideceğiz şimdi. Geçmişi yüzyıllar öncesine dayanan kapsamlı dini eğitim kurumları olan Halve mekteplerini tanıyacağız. Halveler sayesinde ülkede Kur'an mekteplerinde okuyan çocuklar, hem temel düzeyde eğitim görüyor hem de İslami ilimler ve hafızlık eğitimi alıyor.
İslami eğitim-hafızlık mekteplerinde okuma-yazma ve bazı temel bilimler de öğretiliyor
Sudanlı çocukların yüzyıllardır hem dini hem de pozitif bilimler eğitimi aldığı halve mektepleri hala ayakta duruyor. İslam dünyasında "Küttab" olarak bilinen mekteplerle benzerlik arz eden, ilköğretim düzeyinde matematik, okuma ve yazma gibi temel eğitimin de verildiği bu okullarda, her yıl çok sayıda çocuk hafızlığını tamamlıyor ve islami ilim tahsil ediyor.
Sudan’ın kısıtlı imkanları bu okullarda de kendini gösteriyor. Ülkenin çeşitli yerlerinden "Halve" mekteplerine gelen çocuklar, defter-kitap gibi temel eğitim araç gereçleri olmadığı için okuma-yazmayı "Luh" adı verilen tahta levhalar üzerinde öğreniyor. Öğrenciler, hocalarının söylediği ayetleri, kamıştan kalemlerini siyah mürekkebe batırarak, "Luh"ların üzerine yazıyor;
"Halvelerin misyonu Kur'an ezberiyle sınırlı değil, fıkıh ve siyer gibi bir çok ilmi de kapsıyor. Öte yandan Sudan'da halvenin, sosyal bir fonksiyonu da var. Yaşam döngüsü buradan başlar. İhtiyaç sahipleri, engelliler burada kabul edilir. Karınları doyurulur ve yardım edilir."
Bir dönem yalnızca Kur'an-ı Kerim ezberinin yapıldığı bu mekteplerde şimdi islami ilimlerin temelini teşkil eden fıkıh, hadis ve tefsir dersleri de veriliyor. Hafızlık eğitimine verilen önem halve mekteplerinde okullarda açıkça görülüyor. Halvelerdeki ezber sistemine ilişkinse, -uzmanının anlayacağı- kısa bir bilgilendirme de yapalım. Bu mekteplerdi mütevatir olan yedi kıraat kullanılsa da en yaygın olanlar arasında, ebu amr kıraati başta olmak üzere asım kıraatinin hafs rivayeti ve nafi kıraatinin verş rivayeti de yer alıyor.
Resmi verilere göre, yaklaşık 30 bin caminin olduğu Sudan'da 38 bin halve bulunuyor. Yüzlerce yıllık geçmişi olan bu okullar, camilere bitişik bir mimariye sahip.
